Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Boer

Vakmanschap

Op de ambachtsschool leerde mijn vader tal van zaken.
Metselen, timmeren, elektro, een breed pakket.
Echter, op één richting wil ik inhaken.
Dat was zijn passie; brood & banket.

Bakker is hij uiteindelijk nooit geworden.
Hij bleef steken bij bakkersknecht.
Waar hij zwoegde, zweette en sjorde.
Het waren lange dagen en het betaalde …. slecht.

Zo is hij bij de PTT beland.
Vroeg uit de veren en op tijd thuis, want…
Zijn hobby raakte hij niet kwijt.
Zo waren wij getuige van zijn bakkersvlijt.

Al zijn recepten staan in dit boek.
Oliebollen, appelcake en marsepein.
Gevulde speculaas en eierkoek.
Het mocht er allemaal zijn.

Maar het allerlekkerste waren zijn soezen.
Met gele room en jam aan de bovenkant.
Het staat in geen vergelijk met die Crompouzen.
Daarvan, krijgt u vanavond wel een Helderse variant.

Vakopleiding

Tja, mijn vader was de eerste ‘foodfluencer’.

Over ambachten gesproken. Er is een grote behoefte aan vakmensen met twee rechterhanden: in de bouwnijverheid, de zorg en de techniek. Maar wil de jeugd de weg van gezel tot leermeester nog bewandelen? Kantooropleidingen, waarbij de handen schoon blijven, hebben meer status en zijn populairder.

De vakopleidingen van oudsher zijn steeds minder in trek. Studentenaantallen dalen, waardoor sluiting van opleidingen dreigt. Straks zijn er geen lassers meer die het ontstane kennislek kunnen dichten.

In onze stad hebben onderwijsinstellingen, gemeente en bedrijfsleven de handen ineengeslagen; er zal meer worden ingezet op doorlopende leerlijnen, op zij-instromers, op werkend leren en verkorte opleidingen.

Maar ook de samenleving, wij als ouders, moet meedoen en veel meer waardering hebben en trots uitspreken voor ambachten en vakmanschap. Onze associatie met het woord BOL moet de Beroeps Opleidende Leerweg zijn en niet ‘die winkel van ons allemaal’. Ik spreek de goede verwachting uit dat de nieuwe molen kans biedt oude ambachten te laten zien en eerder al, op 13 februari, is de open dag van de Techniekcampus; vakmanschap telt!

Welkom

Geachte aanwezigen, mede namens het college van burgemeester en wethouders; Peter, Pieter, Petra, Peter, Fotiqui, Tessa, Michiel en Marc wens ik u een gezond, gezegend en gelukkig 2024 toe! Ik hoop oprecht dat het u goed gaat en ik heet u vanavond van harte welkom in gebouw 66.

Ondertussen hebben wij 56.470 inwoners en is de eerste baby is geboren. Gefeliciteerd moeder Kelly en vader Ȕmut; jullie baby Sena Aliye telt!

Ritmeester

Aan uw rechterzijde ziet u de mooiste raadszaal van Nederland. Een raadszaal zonder specifieke naam, alleen als functie benoemd. Toch vraag ik u daar nog eens goed over na te denken. In 1936 werd Govert Ritmeester burgemeester van onze gemeente. Na het uitbreken van WOII wordt hij vanuit die positie verzetsman. Om hem heen ontstond een grote verzetsgroep, ‘Organisatie Ritmeester’.

Hij maakte deel uit van de spionagegroep van de reserveofficieren van de Koninklijke Marine en hij spande samen met het Groot Burger Comité. Zo hielp hij illegale werkers en geallieerde agenten uit Engeland en speelde hij cruciale informatie door over de Duitse marine aan de Nederlandse regering in Londen.

In zijn dagelijkse werk traineerde hij regelmatig de orders van de bezetter en kon hij zijn informatiepositie benutten. Zo voorkwam hij dat een Sinti familie werd opgepakt en weggevoerd. Op 1 april 1943 werd hij door de Duitsers opgepakt en komt hij terecht in de concentratiekampen Sachsenhausen en later Buchenwald.

Kort na de bevrijding keerde hij broodmager, maar ongebroken terug en zou hij tot 1950 burgemeester blijven en zich inzetten voor Den Helder als dé marinestad.

Juist in dit gebouw waar het herstel na de bombardementen bewust zo zichtbaar is gelaten, pleit ik ervoor dat onze raadszaal vernoemd wordt naar deze moedige burgervader; welkom in de Ritmeesterzaal! Op het zilveren plaatje van zijn voorzittershamer stond de inscriptie ‘in vrijheid te hanteren’ en dat is een groot goed; deze burgemeester telt!

Reukwoorden

Advertenties zitten vol met woorden die mensen juist weerhouden te reageren, fier bovenaan op de lijst van deze zgn. ‘jeukwoorden’ bij de vacatures staat ‘geen negen-tot-vijf mentaliteit’.

Maar het tegenovergestelde zijn ‘reukwoorden’ en die zijn veel leuker. Reukwoorden zijn eufemismen die worden ingezet door een dierenasiel om een beestje aan te prijzen, waar toch het nodige mee te stellen is.

U wilt een voorbeeld.

“Bent u op zoek naar een stoer maatje met een eigengereide kijk op het leven en weet u dat op waarde te schatten? … (en verderop)

Met een sterke neiging om zijn bezittingen te verdedigen, zeker als er iets lekkers met voer aanwezig is, vergt dat slim en tactisch handelen. Met gestrekt been dan een punt maken is niet verstandig, het zou dan zomaar kunnen zijn dat Jaio ‘zegt’: ik zei toch nee? dan zeg ik nu hap!” … Ook vindt hij het nodig om regelmatig zijn visitekaartje achter te laten, een soort van ‘Jaio was hier’, door middel van markeren…’.

Dit hondje piest in huis en bijt van zich af, maar deze Jack Russel telt!

Deze regio telt

Decennia lang heeft de Rijksoverheid meer geïnvesteerd in economische centrumgebieden dan de periferie, in de veronderstelling dat de ‘randen’ als vanzelf meeprofiteren met hun eigen leefbaarheid en voorzieningen. Drie adviesorganen van de regering hebben de gevolgen van dit beleid onderzocht in 5 regio’s, inclusief de Noordkop, en wat bleek? Het rapport ‘Elke regio telt’ toont juist het tegenovergestelde aan.

Voorzieningen en leefbaarheid in de regio staan sterk onder druk en de trek van inwoners naar die centrumgebieden wordt juist aangejaagd. Te weinig oog voor de regio komt onze ‘brede welvaart’ niet ten goede. Dat zijn immateriële zaken als onderwijs, het verenigingsleven of onze gezondheid, deze verschralen en dat leidt weer tot minder investeringen. Zo komen wij in een draaikolk terecht, de zgn. ‘spiraal van verschraling’. De overheid gedraagt zich als een adelaar die de eerstgeborene de grootste stukken vlees geeft waardoor het 2e kuiken het niet zal halen.

Maar wij laten ons niet het nest uitkieperen! Allereerst timmeren wij al jaren aan de weg met bijvoorbeeld onze stedelijke vernieuwing en iets recenter, een initiatief als METIP.  Daarnaast krijgt het rapport veel bijval in Den Haag, er zijn moties aangenomen die de minister aansporen samen met de regio’s een ‘toekomstagenda’ te ontwikkelen op basis van de brede welvaart die nodig is, ook bij ons. Begin volgend jaar gaat het Ministerie van BZK met ons de Boer op.

Ik doe alvast een duit in het zakje. Het kabinet mag van mij de Noordkop gerust benutten als ‘proeftuin’:

• als bij mobiliteit niet wordt uitgegaan van het aantal reizigers, maar van de reistijd die wij, Noordkoppers, hebben,
• als zorgaanbieders en -opleiders hier mogen pionieren met innovatieve concepten voor onze vergrijzende bevolking,
• als onze agrariërs worden gezien als een deel van de oplossing bij milieuvraagstukken zoals verzilting of
• als wij door letterlijk slim te schakelen meer energie krijgen en daardoor groen gaan kleuren op de netcongestiekaart.

Politiek Den Haag, ga met ons ‘omdenken’; deze regio telt!

Jan

Het gaat in heel Nederland, dus ook bij ons, niet goed met hem, elk jaar neemt hij in aantal gestaag af. Van zo’n 3.200 keer een halve eeuw geleden, naar 320 vorig jaar (-90%). Dat komt niet door de stikstoftoename of stijging van de temperatuur. Ik heb het niet over het aantal zeehonden op de Razende Bol, nee ik heb het over die prachtige voornaam Jan, van Joannes, ‘God is genadig’. ‘Jan’ is verslagen door de Noah’s, Sems, Liams en Finns, nu op plaats 42. In Den Helder zijn er vorig jaar slechts 2 ‘roepnaam’-Jannen bijgekomen. Hoe kan dat toch, terwijl zoveel Jannen Den Helder verder hebben gebracht?

Neem Jan Blankenszn, architect van Willemsoord en de fortificaties en verantwoordelijk voor het nu 200-jarige NH kanaal, over hem komt dit jaar een expositie! Of Jan in ’t Velt, in 1825 de 1e bgm van Den Helder, nadat hij eerder schout van Huisduinen was, er is een straat naar hem vernoemd. Of Jan T. Bremer, de verhalend historicus die de geschiedenis van de stad  heeft vastgelegd met talloze publicaties en onlangs is overleden. Zeer bedankt Jan voor alles wat je voor onze stad gedaan hebt.  Of Jan de Ruiter, onlangs afgezwaaid als directeur van het Nat. Redding Museum Dorus Rijkers na 7 jaar trouwe dienst; ook jij bedankt Jan. Of de nu zeer actieve Jannen zoals Kikkert, Roelofsen en De Leeuw. Tegen toekomstige ouders zou ik willen zeggen; uw Jan telt!

Helderse Haringpouce

Tot slot presenteer ik u een primeur met medewerking van Bakkerij Dunselman, het is een combinatie van de Tom Pouce en de Helderse boterharinkjes: de ‘Helderse Haringpouce’, eet u smakelijk!

Yanaika, bakkerij Dunselman, dierentehuis ‘t Schuthok en de HHV bedankt, jullie bijdrage telt.

Jutter van jaar (Jan Kikkert)

De jury is van mening dat Jan met zijn tomeloze inzet de geschiedenis van Den Helder met veel passie en enthousiasme overbrengt en in stand houdt bij de inwoners van Den Helder en bezoekers van buiten. Jan is jarenlang secretaris van de Helderse Vereniging voor Sociale Geschiedenis geweest en nu nog actief als archivaris en medepublicist van tal van historische geschriften.

Daarnaast is hij bestuurslid bij de Helderse Historische Vereniging. Wekelijks werkt Jan aan het archief; rubriceren van materiaal, scannen van foto’s en afbeeldingen, om deze vervolgens te voorzien van toelichtingen tijdens de welbekende beameravonden/middagen.

Jan geeft rondleidingen, lezingen en fietstochten en vertelt daar enthousiast over, bijvoorbeeld tijdens de Open Monumentendag en de events rondom Den Helder als meest gebombardeerde stad van Nederland vorig jaar. Tijdens de receptie van echtparen die 60 jaar getrouwd zijn gaat Jan met hen terug naar de sixties in onze stad.

Jan heeft in samenwerking met de Stichting Herdenkingsstenen Den Helder ervoor gezorgd dat de Joden in Den Helder een eigen monument hebben en overal door de stad nu de bekende ‘Stolpersteinen’ liggen.

Daarnaast zet hij zich maatschappelijk in voor het Leger Des Heils. Zo helpt hij de daklozen bij betalingen, wanneer zij dat zelf niet meer kunnen en deelt op de koopavond in de stad soep uit. Bovendien zorgt hij er tijdens de kerstnacht voor dat de ‘nachtwerkers’ een presentje krijgen voor hun werk gedurende het jaar.

Het besluit van de jury is van harte bekrachtigd door het college van burgemeester en wethouders op 19 december 2023: Deze Jan telt!