Column college: Belastingdienst te streng voor mensen die geen aangifte doen: ’Moet menselijker’

Met deze column geven we u elke twee weken een inkijkje in de wereld van het college van burgemeester en wethouders. Zij staan midden in de samenleving en werken dagelijks aan de kansen en uitdagingen in onze gemeente. Zij schrijven over actuele onderwerpen, die ook voor u belangrijk kunnen zijn. Wilt u reageren op deze column? Stuur dan, onder vermelding van ‘Column college’, een mail naar communicatie@denhelder.nl.

1 maart is het moment waarop iedereen in Nederland, dus ook onze inwoners in Den Helder, een oproep krijgen van de belastingdienst om aangifte te doen. Wie geen aangifte doet voor 1 mei loopt de kans om een boete opgelegd te krijgen. Dat is vaak het begin van problemen. De inspectie belastingen, toeslagen en douane deed onlangs onderzoek naar wat de belastingdienst doet aan vroege signalering van betalingsproblemen bij inwoners en bedrijven. Dat blijkt minimaal. Terwijl wij in onze gemeente al een goed systeem hebben opgezet om vroegtijdig te kunnen ondersteunen.

De meeste mensen in Nederland doen ieder jaar netjes hun belastingaangifte, maar er is een groeiende groep die dat niet doet: in 2023 deden 200.000 mensen in Nederland geen aangifte, in 2022 waren dat er nog 100.000. De meeste mensen krijgen daarna nog een herinnering, maar het houdt een keer op. Als de belastingdienst uiteindelijk geen aangifte binnen krijgt, wordt er een schatting van het inkomen gemaakt. Op basis daarvan volgt een aanslag en een verzuimboete van 
€ 385. Die boete kan flink oplopen als iemand vaker te laat aangifte doet.
Zo’n geschatte (vaak te hoge) aanslag in combinatie met een boete is voor veel mensen het begin van problemen. Niet alleen is die aanslag soms niet te betalen, het heeft ook gevolgen voor toeslagen: als de fiscus uw inkomen te hoog inschat, kunt u bijvoorbeeld de zorgtoeslag verliezen. 

Zo worden mensen onnodig in grote financiële problemen gebracht. En komen daardoor bij de schuldhulpverlening in de gemeente terecht. Veel van hen kampen bovendien vaak met persoonlijke problemen. Denk aan dementie, psychische problemen of dakloosheid. De inspectie stelt daarom dat de belastingdienst minder streng moet zijn voor deze groep. Ook moet er ’een passende oplossing’ komen voor mensen die in financiële problemen zijn geraakt door zo’n te hoge schatting.

Om problemen te voorkomen, stelt de inspectie een paar oplossingen voor. Zo wordt er een boete ’onder voorwaarden’ genoemd: iemand krijgt dan alleen een verzuimboete als diegene meerdere keren geen aangifte doet. Ook zou de fiscus mensen mogelijk persoonlijk kunnen uitnodigen voor het doen van aangifte, al moet nog blijken of dit binnen de privacywetgeving mag.

Het persoonlijk uitnodigen lijkt mij een goed idee. Niet iedereen is in staat zijn/haar belastingaangifte zelfstandig in te vullen. De belastingdienst zou daarbij kunnen helpen door weer zichtbaar in de wijk aanwezig te zijn en spreekuren in te stellen. Inwoners kunnen dan naar bijvoorbeeld het wijksteunpunt om zich daar te laten ondersteunen bij het invullen van hun belastingaangifte. Dat voorkomt onnodig problemen en vooral schulden. Wij zijn daarover in gesprek met de belastingdienst. Wordt vervolgd!

Peter de Vrij, wethouder
Wmo, Volksgezondheid, Armoede/schulden, Integratie, Wijkgericht werken en Kwetsbare wijken.