Meer financiële ruimte voor gemeente Den Helder, maar daling vanaf 2026

Den Helder krijgt van 2022-2025 meer geld van het Rijk via het gemeentefonds, maar vooral voor incidentele uitgaven. Vanaf 2026 verwacht Den Helder echter weer minder geld van het Rijk te ontvangen. Op 1 juni ontving onze gemeente de zogenaamde meicirculaire gemeentefonds 2022, een brief waarin het Rijk gemeenten informeert over het gemeentefonds. Deze meicirculaire biedt informatie over de uitkering die de gemeente ontvangt van het Rijk uit het gemeentefonds voor 2022 en verder, gebaseerd op de voorjaarsbesluitvorming van het Rijk.

Het gemeentefonds is een belangrijke inkomstenbron van de gemeente. In de meicirculaire staat ook informatie over de nieuwe verdeling van het gemeentefonds per 1 januari 2023. De meicirculaire is vooral een financieel-technisch document en geeft informatie over de financiële gevolgen van het Rijksbeleid voor de gemeente Den Helder. De meicirculaire vormt bovendien een belangrijke basis voor de begroting van het komende jaar. De uitkering uit het gemeentefonds vormt ongeveer 60% is van de gemeentelijke inkomsten. En door extra uitgaven van het Rijk groeit ook het gemeentefonds.

Betekenis meicirculaire voor gemeente Den Helder

In de meicirculaire staan ook financiële onderwerpen en ontwikkelingen die voor onze gemeente van belang zijn. Deze financiële gevolgen voor de gemeente Den Helder zijn in een memo uitgewerkt. Daarmee informeren we de gemeenteraad. En ook hoe we de financiële gevolgen verwerken in de meerjarenbegroting 2023-2026.

Een greep uit de financiële gevolgen:

• Door stijgende Rijksuitgaven de komende jaren krijgt de gemeente flink meer geld. Over de jaren 2023-2025 gaat het in totaal om een bedrag van bijna € 27 miljoen. Probleem is dat vanaf 2026 de stijging weer grotendeels terugvalt naar structureel € 2 miljoen. Dat betekent dat de gemeente structureel relatief weinig ruimte heeft voor extra of duurdere uitgaven.
• Compensatie kosten Jeugdzorg: Den Helder ontvangt in 2023 € 5.300.000 meer ter compensatie van de hogere kosten voor Jeugdzorg die de gemeente maakt.
• De herverdeling van het gemeentefonds, waarbij andere uitgangspunten worden gebruikt, heeft een negatief effect op de gemeente. Uiteindelijk zullen we tot ruim € 2 miljoen minder per jaar ontvangen.
• Energietoelage minima: Den Helder ontvangt € 2.900.000 voor deze toelage. Hiermee kan de gemeente de energietoelagen voor inwoners op het minimumniveau betalen.

Wethouder financiën Kees Visser: ‘Het is mooi dat we de komende jaren extra geld krijgen uit het gemeentefonds. Dit college laat een gezonde financiële erfenis achter voor de nieuwe gemeenteraad. De raad kan daarmee investeringen doen voor allerlei belangrijke ontwikkelingen. Ook mooi is dat we niet hoeven te bezuinigen en ook geen lasten hoeven te verzwaren. We moeten wel goed kijken hoe we omgaan met de daling van inkomsten vanaf 2026. De komende jaren zitten we financieel goed maar voor extra structurele uitgaven moeten we terughoudend zijn.’

Ondanks deze positieve bedragen zijn er ook kanttekeningen. Denk bijvoorbeeld aan de stijgende inflatie, dat is een onzekere factor. Niet alleen aannemers, maar ook verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen zullen de hogere inflatie willen doorberekenen aan gemeenten. Daarom adviseert het college om extra geld te reserveren voor de periode 2023-2025 en dat op te nemen in de begroting van de gemeente Den Helder.

Nieuw verdeelstelsel

Per 1 januari 2023 gaat het nieuwe verdeelstelsel in. Het is een stelsel dat beter aansluit bij de noodzakelijke kosten die gemeenten maken. Het is bovendien een stelsel dat eenvoudiger en beter uit te leggen is.